Μπερνάντο Μπερτολούτσι ένας ποιητής σκηνοθέτης

Σήμερα έφυγε από τη ζωή ο Μπερνάντο Μερτολούτσι. Ένας σκηνοθέτης με θέση και ταινίες που άφησαν εποχή.

Στα 22 του χρόνια το 1960 σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία, σε σενάριο του Πιερ Πάολο Παζολίνι με τίτλο «Βίαιος Θάνατος» και δύο χρόνια αργότερα το "Πριν την Επανάσταση" (ο έρωτας με τη θεία...). Όμως η αναγνώριση έρχεται χρόνια αργότερα το 1970 με τη "Στρατηγική της αράχνης" αστυνομική ταινία εμπνευσμένη από το αφήγημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες «Θέμα του Προδότη και του Ήρωα». Και από τον ήρωα που ψάχνει τους δολοφόνους του πατέρα του το ίδιο χρόνια μας συστήνεται ο "Κονφορμίστας" ταινία πολιτικού περιεχομένου αντιφασιστική βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Αλμπέρτο Μοράβια που διασκεύασε όμως ο ίδιος.

Δύο χρόνια μετά το 1972 με το "Τελευταίο Ταγκό στο Παρίσι" σοκάρει βάζοντας ένα συν στις αισθησιακές ταινίες. O «βιασμός» της 19χρονης τότε Μαρία Σνάιντερ στη θρυλική σκηνή με το βούτυρο, η άρνηση του Μάρλον Μπράντο ότι το σεξ ήταν αληθινό, μια αίσθηση παρακμής που, παρά τον διάχυτο ερωτισμό της ταινίας, κατέγραφε την πιο σκοτεινή πλευρά της ερωτικής επιθυμίας αλλά και της δεκαετίας του '80 που θα ακολουθούσε, όλα τα παραπάνω και άλλα τόσα που αποκαλύφθηκαν χρόνια μετά, έκαναν το «Τελευταίο Τανγκό στο Παρίσι» μια από τις πιο θρυλικές στιγμές στη φιλμογραφία του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, αλλά και μια από τις πιο εμβληματικές στιγμές του σινεμά των έτσι κι αλλιώς «τολμηρών» 70s.

Εναντίον του Μπερτολούτσι κινήθηκε εισαγγελική δίωξη, ο ίδιος καταδικάστηκε σε τετράμηνη φυλάκιση, ενώ η ταινία απαγορεύθηκε μέχρι το 1978, όπου και μπόρεσε να επαναπροβληθεί χωρίς τα κοψίματα που είχε επιβάλλει το δικαστήριο

Και αφού δημιουργεί σάλο δημιουργεί το αγαπημένο μου "1900" με τους ανεπανάληπτους Ρόμπερτ Ντε Νίρο, Ζεράρ Ντεπαρτιέ, Ντόναλντ Σάδερλαντ Μπαρτ Λάνκαστερ, Ντομινίκ Σαντά . Ο τσιφλικάς και ο κολίγος. Μια φιλία που οι τάξεις δημιουργούν χάσμα σε φιλίες που σε μια άλλη ιδανικότερη κοινωνία θα ήταν απλά αδελφικές και ακλόνητες.

Μετά από το ταξίδι του στο Λος Αντζελες και την αποτυχημένη του προσπάθειά του να γυρίσει το «Red Harvest» του Ντάσιελ Χάμετ (το βιβλίο στο οποίο βασίστηκε το «Γιοζίμπο» του Ακίρα Κουροσάουα και το «Για μια Χούφτα Δολάρια» του Σέρτζιο Λεόνε) με τους Ρόμπερτ Ρέντφορντ, Κλιντ Ιστγουντ και Τζακ Νίκολσον, ο Μπερτολούτσι σκηνοθέτησε τον «Τελευταίο Αυτοκράτορα» (1987), την ιστορία του τελευταίου Αυτοκράτορα της Κίνας βασισμένο στην αυτοβιογραφία του μέσα στις Κινέζικες φυλακές. "Ο τελευταίος αυτοκράτορας" ήταν η πρώτη ταινία για την οποία η κινεζική κυβέρνηση επέτρεψε στους παραγωγούς να πραγματοποιήσουν γυρίσματα στην Απαγορευμένη Πόλη της Κίνας. Θυμάμαι ακόμα την τελευταία σκηνή που ρακένδυτος ο Πουγί μπαίνει μέσα στην πόλη μετά από πολλά χρόνια και χάνεται. Η ταινία κέρδισε 9 Βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένων αυτών της Καλύτερης Ταινίας και της Σκηνοθεσίας. Και οι υπερπαραγωγές συνεχίζονται το 1993 με τον "Μικρό Βούδα" το μικρό αμερικανάκι που θεωρείται η μετενσάρκωση του Βούδα και πάει στο Θιβέτ.

Παρά την τεράστια επιτυχία του «Τελευταίου Αυτοκράτορα» και τη σχετική επιτυχία του «Μικρού Βούδα» που γύρισε το 1993 με πρωταγωνιστή τον Κιάνου Ριβς, ο Μπερτολούτσι δεν επέλεξε να μείνει στην Αμερική. Επέστρεψε στην Ιταλία και συνέχισε να γυρίζει ταινίες, αν και πλέον μικρότερες σε διαστάσεις αλλά και κινηματογραφικό αντίκτυπο.Η σημαντικότερη αυτής της περιόδου, αλλά και αυτή που θύμισε σε πολλούς τον Μπερνάρντο Μπερτολούτσι της δεκατίας του '70 ήταν οι «Ονειροπόλοι» του 2003, ο δικός του φόρος τιμής στον Μάη του '68, με την ιστορία τριών νέων (Λουί Γκαρέλ, Μάικλ Πιτ, Εβα Γκριν) που ζουν τη δική τους επανάσταση κλεισμένοι μέσα σε ένα σπίτι στο Παρίσι, ενώ έξω προετοιμάζεται η επανάσταση.Μετά από εννέα χρόνια κι ένα πρόβλημα υγείας, το οποίο τον έχει καθηλώσει σε αναπηρικό καροτσάκι, ο 73χρονος Μπερνάρντο Μπερτολούτσι επιστρέφει πίσω από την κάμερα διασκευάζοντας το «Εγώ κι εσύ», ένα μυθιστόρημα του Νικολό Αμανίτι.

Το 2013 σκηνοθέτησε ένα μικρού μήκους φιλμ στο συλλογικό πρότζεκτ «Venezia 70 Future Reloaded» με τίτλο «Τα Κόκκινα Παπούτσια». Πρωταγωνιστεί η αναπηρική καρέκλα στην οποία καθόταν τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Διαμάντια μας χάρισε αυτός ο ταλαντούχος σκηνοθέτης που αρχικά ήθελε να γίνει ποιητής σαν τον πατέρα του και όταν εκείνος τον απότρεψε έγινε ένας λογοτέχνης που πριν ξεκινήσει την σκηνοθετική του καριέρα διακρίθηκε με πολλά βραβεία. Ηταν 1979 στο Film Center της της Σχολής Καλών Τεχνών στο Σικάγο, μετά από την προβολή του «La Luna», μιας από τις πλέον αποτυχημένες και για πολλούς υποτιμημένες του ταινίες, όταν ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι απάντησε σε μια θεατή για το ανοιχτό τέλος της ταινίας, λέγοντας:

«Αφησα το τέλος ανοιχτό, γιατί έτσι ακριβώς είναι η ζωή».

Με τον ίδιο τρόπο, ολόκληρη η καριέρα του Μπερνάρντο Μπερτολούτσι υπήρξε «ανοιχτή» σε δεκάδες ερμηνείες, συνοδευόμενες από ανεξάντλητες συζητήσεις γύρω από την πολιτική, τη λογοκρισία, την ηθική, την επανάσταση, την ίδια την ποίηση μέσα σε ένα σινεμά που πρωτίστως ήθελε να μιλήσει για την πραγματικότητα. Απλά ήθελε να το κάνει με τον δικό του τρόπο.

#αφιέρωμα